Ίδρυση εξωχώριας εταιρείας σε χώρα με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (Βουλγαρία, Κύπρο)
Του Μάριου Βαγενά
Λογιστή-Φοροτεχνικού
Βασιζόμενος σε σημειώσεις ενημερωτικού σεμιναρίου από την εταιρεία www.artion.gr με εισηγητή τον κ. Γιώργο Δαλιάνη
Τα τελευταία χρόνια λόγω των δυσβάσταχτων φορολογικών και ασφαλιστικών μέτρων υπάρχει η τάση από πλευράς υφιστάμενων αλλά και υποψήφιων επιχειρηματιών αναζήτησης και έρευνας για δημιουργία εταιρείας με έδρα σε χώρα με προνομιακό φορολογικό καθεστώς.
Οι χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς είναι οι χώρες στις οποίες ο συντελεστής φορολογίας είναι μικρότερος από τον ισχύοντα φορολογικό συντελεστή της Ελλάδας κατά ποσοστό 50%. Κάποιες από αυτές τις χώρες είναι η Βουλγαρία (φορολογικός συντελεστής 10%) και η Κύπρος (φορολογικός συντελεστής 12,5%). Αναφέρομαι σε αυτές γιατί μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών δείχνει ενδιαφέρον φορολογικής υπαγωγής των εταιρειών τους στις χώρες αυτές. Θέλω να τονίσω όμως ότι θα πρέπει να προσέχουν πάρα πολύ από ποιους παίρνουν πληροφορίες διότι έχει διαπιστωθεί ότι διάφοροι επιτήδειοι δίνουν παραπλανητικές και αναληθείς υποσχέσεις με δόλο χωρίς ωστόσο να τους ενημερώνουν για τους κινδύνους. Συγκεκριμένα προτείνουν την ίδρυση μιας εταιρείας η οποία δεν θα έχει γραφεία, προσωπικό και καμία ουσιαστική δραστηριότητα παρά μόνο την τιμολόγηση και μεταφορά ανύπαρκτου κόστους στην Ελλάδα. Οι λύσεις που προτείνουν είναι οι εξής :
– Σύσταση εταιρείας με μοναδικό σκοπό την τριγωνική συναλλαγή και τιμολόγηση. Οι συναλλαγές αυτές κατά βάση δεν αναγνωρίζονται (άρθρο 65 Ν.4172/2013 και άρθρο 23 παράγραφος ιγ’ Ν.4172/2013).
(Η παράγραφός ιγ του άρθρου 23 «Μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες» του Ν.4172/2013 λέει: «το σύνολο των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος μη συνεργάσιμο ή που υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65 του Κ.Φ.Ε., εκτός εάν ο φορολογούμενος αποδείξει ότι οι δαπάνες αυτές αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά κερδών ή εισοδημάτων ή κεφαλαίων με σκοπό τη φοροαποφυγή ή τη φοροδιαφυγή. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν αποκλείει την έκπτωση των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος – μέλος της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., εφόσον υπάρχει η νομική βάση για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της Ελλάδας και αυτού του κράτους – μέλους»)
– Σύσταση εταιρείας η οποία ιδρύει υποκατάστημα ή θυγατρική στην Ελλάδα και υπόσχονται φορολόγηση των κερδών, που αποκτούν από τις δραστηριότητες στην Ελλάδα με συντελεστή μειωμένο πχ Βουλγαρία 10%, Κύπρο 12,5%. Στις περιπτώσεις ύπαρξης υποκαταστημάτων ή θυγατρικής προτείνουν την μετακύληση κόστους από τη μητρική μέσω δικαιωμάτων και εξωδιοικητικής υποστήριξης. Φυσικά αυτά τα έξοδα οι Ελληνικές αρχές δεν τα αναγνωρίζουν και σε εξαιρετικές περιπτώσεις δύνανται να χαρακτηριστούν και εικονικά, διότι η εξωχώρια εταιρεία δεν έχει καμία δραστηριότητα και είναι μόνο μια νομική οντότητα με αποκλειστικό σκοπό την φοροαποφυγή.
– Σύσταση εταιρείας συμμετοχών και επενδύσεων σε χρηματοπιστωτικά προιόντα με σκοπό τη φορολόγηση με μικρότερο συντελεστή φόρου των κερδών που θα προκύψουν από αυτές τις συναλλαγές και την αφορολόγητη μεταφορά μερισμάτων από την συμμετοχή τους στην Ελληνική εταιρεία. Το άρθρο 66 του Ν.4172/2013 ορίζει κανόνες με τους οποίους η Ελληνική φορολογική αρχή αποκτά δυνατότητα να φορολογήσει αυτοβούλως τα μη διανεμηθέντα κέρδη αλλοδαπού νομικού προσώπου, εφόσον ο τόπος άσκησης πραγματικής διοίκησης είναι στην Ελλάδα, στο όνομα του κυρίου μετόχου του, Έλληνα φορολογούμενου, φυσικού (βάσει κλίμακας φορολογίας επιχειρηματικής δραστηριότητας φυσικών προσώπων) ή νομικού προσώπου (με συντελεστή 29%).
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι οι παραπάνω περιπτώσεις εγκυμονούν κινδύνους διότι οι ιδιοκτήτες της ξένης εταιρείας δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που χαρακτηρίζουν ένα φορολογικό πρόσωπο εκτός Ελλάδας. Αντίθετα η διαμονή τους και η δραστηριότητα τους εξακολουθεί να είναι στην Ελλάδα.
Το άρθρο 4 «Φορολογική κατοικία» του Ν.4172/2013 αναφέρει ότι:
- Ένα φυσικό πρόσωπο είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, εφόσον:
α) έχει στην Ελλάδα τη μόνιμη ή κύρια κατοικία του ή τη συνήθη διαμονή του ή το κέντρο των ζωτικών του συμφερόντων ήτοι τους προσωπικούς ή οικονομικούς ή κοινωνικούς δεσμούς του ή
β) είναι προξενικός, διπλωματικός ή δημόσιος λειτουργός παρόμοιου καθεστώτος ή δημόσιος υπάλληλος που έχει την ελληνική ιθαγένεια και υπηρετεί στην αλλοδαπή. - Ένα φυσικό πρόσωπο που βρίσκεται στην Ελλάδα συνεχώς για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα τρεις (183) ημέρες, συμπεριλαμβανομένων και σύντομων διαστημάτων παραμονής στο εξωτερικό, είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος από την πρώτη ημέρα παρουσίας του στην Ελλάδα. Το προηγούμενο εδάφιο δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση φυσικών προσώπων που βρίσκονται στην Ελλάδα αποκλειστικά για τουριστικούς, ιατρικούς, θεραπευτικούς ή παρόμοιους ιδιωτικούς σκοπούς και η παραμονή τους δεν υπερβαίνει τις τριακόσιες εξήντα πέντε (365) ημέρες, συμπεριλαμβανομένων και σύντομων διαστημάτων παραμονής στο εξωτερικό. Η παρούσα παράγραφος δεν αποκλείει την εφαρμογή της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου.
- Ένα νομικό πρόσωπο ή μία νομική οντότητα είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας για οποιοδήποτε φορολογικό έτος, εφόσον:
α) συστάθηκε ή ιδρύθηκε, σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο,
β) έχει την καταστατική έδρα του στην Ελλάδα ή
γ) ο τόπος άσκησης πραγματικής διοίκησης είναι στην Ελλάδα οποιαδήποτε περίοδο στη διάρκεια του φορολογικού έτους. - Ο «τόπος άσκησης πραγματικής διοίκησης» είναι στην Ελλάδα με βάση τα πραγματικά περιστατικά και τις συνθήκες λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τα εξής:
α) τον τόπο άσκησης καθημερινής διοίκησης,
β) τον τόπο λήψης στρατηγικών αποφάσεων,
γ) τον τόπο ετήσιας γενικής συνέλευσης των μετόχων ή εταίρων,
δ) τον τόπο τήρησης βιβλίων και στοιχείων,
ε) τον τόπο συνεδριάσεων του διοικητικού συμβουλίου ή όποιου άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης,
στ) την κατοικία των μελών του διοικητικού συμβουλίου ή όποιου άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης.
Σε συνδυασμό με τη συνδρομή των παραπάνω περιστατικών και συνθηκών είναι δυνατόν να συνεκτιμάται και η κατοικία της πλειοψηφίας των μετόχων ή εταίρων.
Όταν όμως ένας επιχειρηματίας μεταφέρει τις εγκαταστάσεις του, το σύνολο των δραστηριοτήτων του και με απλά Ελληνικά την ζωή του σε μια από τις παραπάνω χώρες θα απολαύσει τα πλεονεκτήματα και φυσικά τα μειονεκτήματα της επιλογής του.